تاٌثیر برخی عوامل فیزیوگرافی و فیزیکوشیمیایی خاک رویشگاه جنگلی ممرز بر زیتوده کرم خاکی

به منظور بررسی اثرات عوامل فیزیوگرافی و تعیین رابطه آن¬ها با ویژگی¬های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک، مساحت 7/268 هکتار از جنگل¬های خانیکان نوشهر در اردیبهشت ماه 1391 مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 60 نمونه خاک از سه عمق 10 - 0، 20 - 10 و 30 - 20 سانتی¬متر با روش نمونه¬برداری تصادفی- سیستماتیک برداشت شد. در محل برداشت نمونه¬های خاک، عوامل فیزیوگرافی (شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) ثبت گردید. خصوصیات خاک شامل اسیدیته، وزن مخصوص ظاهری، رطوبت اشباع، کربن آلی، نیتروژن کل، بافت خاک و زیتوده کرم¬های خاکی در محیط آزمایشگاه مورد اندازه¬گیری قرار گرفت. همزمان با نمونه¬برداری خاک، کرم¬های خاکی نیز بصورت جداگانه و به روش دست¬چین کردن از خاک جدا و در سه گروه اکولوژیک اپی¬ژئیک، آنسئیک و اندوژئیک دسته¬بندی شد. شیب منطقه به پنج کلاسه (% 20 - 0، % 40 - 20، % 60 - 40، % 80 - 60) و ارتفاع از سطح دریا به سه کلاسه ( 150 - 100، 200 - 150، 260 - 200 متر) تقسیم گردید. آنالیز واریانس صورت گرفته حاکی از آنست که مقادیر اسیدیته، وزن مخصوص ظاهری، رطوبت اشباع و بافت خاک دارای تفاوت¬های معنی¬داری در بین کلاسه¬های شیب و جهت¬های جغرافیایی بوده¬اند. مقادیر نیتروژن و نسبت کربن به نیتروژن بترتیب تفاوت¬های معنی¬داری را در بین جهات جغرافیایی و کلاسه¬های شیب نشان داد. خصوصیات فیزیکوشیمیایی مورد بررسی تفاوت¬های معنی¬داری را در بین کلاسه¬های ارتفاعی نشان نداد. تعداد و زیتوده اپی¬ژئیک¬ها تفاوت¬های آماری معنی¬داری را در بین کلاسه¬های مختلف شیب و جهات جغرافیایی نشان داد. اپی¬ژئیک¬ها بیشتر در لایه¬های سطحی خاک (10 - 0 سانتی¬متری)، آنسئیک¬ها و اندوژئیک¬ها بیشترین فعالیت خود را در عمق¬های پایین¬تر (20 - 10 و 30 - 20 سانتی¬متری) نشان دادند.